Մենք այն ժողովուրդն ենք, ով առաջինն ընդունեց քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն։ Եվ այն ժողովուրդը, ով դարեր շարունակ մաքառել է իր լինելիության համար՝ հաճախ նաև անհուսալի պայմաններում։ Հազարամյակներ շարունակ դիմակայելով բոլոր տեսակի մարտահրավերներին՝ անեղծ պահեցինք մեր հավատքը։ Մենք, հաճախ նաև կյանքի գնով, պահպանել ենք այն, ինչ մերն է, երբեք աչք չդելով օտարի

ունեցածին։ Ի հակադրություն այս ամենի, մեր թշնամին մշտապես ընտրել է խարդախության, ստի, կեղծիքի, բռնի ուժով տիրանալու ճանապարհը։ Ժամանակներ, բարքեր, քաղաքակրթություններ են փոխվել, սակայն մեր դարավոր թշնամին չի փոխել բարբարոսի իր դիմագիրծը։ Ասել է թե, օտարի ունեցածին բռնի ուժով տիրանալը դեռևս գայթակղում է նրան, ինչի համար չի խնայում և ոչինչ։ Սակայն պատմությունը կեղծիքներ չի սիրում, այլ իր խորխորատներում պահպանում է այն, ինչը ճշմարիտ է։

Ինչպես գիտենք հանրապետությունում գյուղատնտեսական աշխատանքների աշխույժ ժամանակաշրջան է։ Արդեն սկսված են աշնանացանի նախապատրաստական աշխատանքները։ Նոյեմբերի 4-ին նորագյուղցի Արթուր Հակոբյանի տրակտորի խոփը՝ հերկի հերթական աշխատանքների ժամանակ, չկարողացավ հաղթահարել արգելանքը, ինչը մտահոգություն առաջացրեց երիտասարդի մոտ։ Դադարեցնելով աշխատանքը, նա իջավ տրակտորից, և զարմանքից քար կտրեց։ Տրակտորի խոփը դեմ էր առել խաչքարի, որը ո՞վ գիտե քանի դար թաքնված է եղել բազմաշերտ հողի տակ։ Կանչելով հարևանությամբ աշխատող մարդկանց՝ որոշեցին հատուկ մեքենա կանչել, որի օգնությամբ էլ խաչքարը հանեցին և զգուշորեն ազատեցին հողաշերտերից։

Տարածքը գտնվում է Ակնա թաղամասում, և պատահական չէ, որ այստեղ խաչքար է հայտնաբերվել ու դեռ կհայտնաբերվեն։ Չէ որ դրանք հայկական պատմական տարածքներ են, և գուցե, այն մեր ազգի որոշիչ հաղթանակը նշանավորելու համար է կանգնեցվել։ Մինչդեռ մեր հարևանները հոխորտանքներ և անհեթեթություններ են շպրտում հայերիս ուղղությամբ՝ անվանելով մեզ օկուպանտ։ Գուցե նրանց հնչեցված ամեն մի մեղադրանքի այնքան էլ լուրջ չենք վերաբերվում, բայց որ նրանց ծախսած միլիոնավոր նավթադոլլարներն ի զորու չեն կեղծելու իրական պատմությունը, ակնհայտ է։ Պատմությունը եկել է ասելու իրականությունը։ Եվ կամա թե ակամա մեր թշնամին երբևէ պետք է քաջություն ունենա առերեսվելու սեփական խղճուկ պատմությանը և, գուցե մի փոքր մտածի՝ արժե արդյոք շարունակել կրել բարբարոսի իր պիտակը, ինչը վաղ թե ուշ բերելու է սեփական կործանմանը։

Անկասկած խաչքարը հնագետների, պատմաբանների կողմից կուսումնասիրվի և համապատասխան գնահատական կտրվի։ Սակայն կարծում ենք այն չպետք է տեղաշարժել։ Այն ինչ հարկավոր է անել՝ հողաշերտից ազատելը, գտնված տեղում վեր խոյացնելն ու յուրօրինակ ուխտատեղի, գուցե և զբոսաշրջային վայր ստեղծելն է։  Ինչը կլինի արժանի պատասխան ադրբեջանական հայահալած քարոզչամեքենային։

Անահիտ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ