2020թ. նոյեմբերի 9-ի զինադադարի մասին եռակողմ հայտարարությունից հետո առաջին անգամ էի Ասկերանի շրջանի վերին ենթաշրջանի գյուղեր մեկնում։ Այդ գոտում գտնվող գյուղեր հասնելու համար ստիպված ես խաղաղապահների մի քանի հենակետ անցնել, տեսնել շրջակա բարձունքներում տեղադրված հայկական

և ադրբեջանական դրոշները, որոնք հարափոփոխ տրամադրություն են ստեղծում։ Չես հասցնում կենտրոնանալ մտքերիդ վրա, երբ կարծես հեռու-հեռվից ուղեղիդ է հասնում վարորդի դժգոհությունը ամիսներ առաջ այստեղով անցնած թշնամական բեռնատարների քարուքանդ արած մայրուղու մասին։ Իսկ ճանապարհների որոշ հատվածներ նա մեքենան մեծ արագությամբ է քշում՝ պարզաբանելով, որ, բարձունքներից ազերի զինվորները երբեմն չար կատակներ են անում՝ ժայռաբեկորներ թափելով անցնող մեքենաների վրա….

Հասնում ենք Սարուշենի մանկապարտեզ և ծանր զգացողությունները միանգամից վերանում են մանուկների ջինջ ու անաղարտ շրջապատում։

Սարուշենի պետական մանկապարտեզը գործում է 2019 թվականի սկզբներից, որը մեկ հարկանի տիպային կառույց է` նախատեսված է 50 երեխայի համար։

-Երեխաների առօրյան աշխատում ենք կազմակերպել հնարավորինս  հագեցած ու բովանդակալից։ Մեր դաստիարակները ջանք ու եռանդ չեն խնայում, որպեսզի երեխաները կտրվեն պատերազմի հետևանքով առաջացած լարված մթնոլորտից։ Եվ մեզ հաջողվում է երեխաների առօրյային պայծառ երանգներ հաղորդել, որպեսզի նրանք էլ ավելի սիրեն իրենց տունը, գյուղը, արդյունքում` հայրենիքը։ Ավագ խումբը պատրաստվում է հրաժեշտ տալու նախակրթարանին,-մեզ հետ զրույցում ասաց մանկապարտեզի վարիչ Լիլեն Գասպարյանը:

Նրա խոսքով, մանուկների առօրյան հագեցած ու անհոգ դարձնելու,կրթադաստիարակչական աշխատանքները ճիշտ կազմակերպելու համար բոլոր նախադրյալները կան։ Իսկ ցանկալի արդյունքի հասնելու համար հաճախ իրենք նույնպես մանկանում են: Մանկապարտեզի բոլոր 7 աշխատողներն իրենց երեխաների ապագան հայրենի գյուղում են տեսնում, և նրանցից յուրաքանչյուրն աշխատում է իր ուրույն լուման ներդնել գյուղի բարգավաճման գործում։

Ի հակադրություն նախակրթարանի` դպրոցական շենքն անմիխիթար վիճակում է գտնվում, այն վերանորոգման և հատկապես ջեռուցման կարիք ունի։ Գյուղական ճանապարհները սալապատված են, գործում են բոլոր ենթակառուցվածքները։ Բնակիչների հիմնական զբաղմունքը գյուղատնտեսությունն է։ Վերջին շրջանում մեծացել է ջերմոցային տնտեսությամբ զբաղվողների թիվը։

Սարուշենում 44-օրյա պատերազմից հետո տեղահանված մեկ ընտանիք է ապաստանել։ Գյուղից արտագաղթ չկա։ Համայնքի ղեկավար Կարեն Գասպարյանի հավաստմամբ՝ կառավարությունը պատրաստակամ է գյուղի ազատ բնակֆոնդում վերականգնողական աշխատանքներ իրականացնել և տրամադրել այդտեղ բնակվել ցանկացողներին։ Համայնքի երիտասարդ ղեկավարը լավատեսորեն է տրամադրված գյուղի ապագայի նկատմամբ, համոզված է, որ 44-օրյա գեհենով անցած արցախցին ընկրկելու իրավունք չունի. Հերոս տղաները չեն ների։ ,,Հերոսները պարտադրում և հրամայում են յուրաքանչյուրիս ապրել ու արարել արյամբ սրբագործված հողում, մեր ամենօրյա աշխատանքում լինել արդար և կառուցողական,,,- ասում է Կ. Գասպարյանը։ Նրան չհավատալ չես կարող:

…Մեքենան հետ է սլանում, և բնության գեղեցիկ տեսարանները փոխարինում են մեկը մյուսին: Հեռվում երկինքը մշուշապատ է, նույնքան մշուշապատ է հեռվում մեզ կարոտող Շուշին: Այն տպավորությունն է, թե մենք մշուշի միջով դեպի Շուշի ենք գնում, և ահա կերևան Ղազանչեցոցի՝ ամպերը պատռող գմբեթի խաչերը:

Լուռ, աղոթքի նման մրմնջում ենք. ,,Սպասիր, անպայման կգանք, սրբավայր Շուշի, թող աչքդ չմշուշվի,,:

Անահիտ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ