Ի վերջո, ո՞րն է իրական հայրենասիրությունը։ Ես կասեի իրական հայրենասիրությունն առաջին հերթին մարդու ամուր կապվածությունն է իր հողին ու ջրին, հարազատ հողում խոր արմատներ ձգելը, և որքան խորն են դրանք, այնքան երկիրն ավելի  կանգուն ու անսասան է: Իրական հայրենասիրությունը քո հարազատ ծննդավայր վերադառնալն է, թեկուզ և ամբողջությամբ ավերված ու հրկիզված, և քո ամուր ու անսասան կամքը՝ ցանկացած գնով այն կրկին վերականգնելու, վերահաստատվելու…

Ասկերանի շրջանի Խրամորթ գյուղը, որը մեծապես տուժել

էր մեզ պարտադրված պատերազմում, իր նվիրված, պատվասեր ու գործունյա ժողովրդի շնորհիվ այսօր արդեն ապրում է իր առօրյա հոգսերով։ Օրվա ցանկացած ժամի Խրամորթում պարապ մարդ չես տեսնի։ Իսկ Գառնիկ Ավանեսյանի անունը կրող դպրոցը, որն ուսում տալուց բացի նաև աշխատասիրություն, հարազատ բնակավայրի հոգսերով ապրելու հմտություններ է ներարկում, տեսականորեն է հայրենասիրական ու հայրենապահպան գաղափարներ մատուցում սովորողներին։ Այս տեսանկյունից դպրոցի տնօրեն Անուշ Գաբրիելյանը հպարտորեն է նշում, որ դպրոցի բոլոր աշակերտները ոգևորությամբ ու պատրաստակամորեն են մասնակցում կազմակերպվող բոլոր միջոցառումներին։

2019-ը հայերիս համար նշանավորվում է մի շարք մշակութային և  գրական գործիչների հոբելյանական տարեդարձերով։ Այս առումով Խրամորթի միջնակարգ դպրոցն առաջիններից մեկն էր, որտեղ օրերս նշվեց Հովհաննես Թումանյանի ծննդյան 150-ամյակը։ Այն նշանավորվեց Մեծն լոռեցու լավագույն ստեղծագործությունների ներկայացմամբ։ Միջոցառմանը, որը կազմակերպել էր դպրոցի ԴԱԿ Հասմիկ Անդրյանը,  ընդգրկված էին դպրոցի 10-12-րդ ‘դասարանների բոլոր աշակերտները։ Այն կազմակերպվել էր բաց դասի տեսքով, որի ժամանակ աշակերտները ներկայացրեցին §Թմկաբերդի առումը¦ պոեմ, վերջինիս գլխավոր գաղափարախոսությունը, որի գլխավոր միտքը բարի գործի անմահության գաղափարն է, որն ավելի խոր և ամբողջական է դառնում շնորհիվ պոեմում արտահայտված մյուս գաղափարների՝ հայրենասիրության և դավաճանության հակադրության, սիրո ոգևորող և կործանիչ ուժի հաստատման, մարդկային կյանքի անցողիկության և այլնի մասին։

Հ. Անդրյանը ներկայացնելով նոր նյութը՝ §Փարվանա¦ բալլադը, կանգ առավ հավերժական և վեհ սիրո գաղափարի, լավի, գեղեցիկի, վեհի որոնման ու ձգտման մեծ խորհուրդի վրա։

Ապա դպրոցականները բեմադրեցին §Անուշ¦ օպերան, իր յուրաքանչյուր վառ ու գեղեցիկ դրվագներով, մեղմօրոր պարով, Սարոյի և Մոսու կոխի տեսարանով։ Նրանք ներկայացրեցին նաև Սարոյի սպանությունն ու մոր ողբը։ Աշակերտները ոգևորված թումանյանական ոգով, ներկայացնում էին գյուղական կյանքն՝ իր բարքերով, որտեղ ներկայացվում է հայի կերպարը։

Թումանյանը պոեմում մի կողմից բացահայտում ու քննադատում է հայ գյուղի բացասական կողմերն ու արատավոր երևույթները, նահապետական կյանքի հետամնացությունը, խավարամտությունը, մյուս կողմից դրվատում է այդ միջավայրից առանձնացող և հարկադրվող կապանքներին ընդդիմացող հերոսներին, ներկայացնում նրանց մարդկային բարձր արժանիքները, մաքուր ու հավերժական սերը, որը գեղեցկացնում ու ազնվացնում է մարդու հոգին: Այնպիսի մեծ վարպետությամբ էին աշակերտները կատարում իրենց դերերը, որ ներկաների մոտ հուզմունքի ալիքներ էին առաջնում։

Ուսուցանող նյութի այսպիսի մատուցումն անհնարին է երբևէ մոռացվի, ու մտովի տեղափոխվեցի ութսունականների վերջերը, երբ հարազատ կրթօջախիս բարձր դասարանեցիները գյուղական ակումբում բեմադրել էին Թումանյանի §Անուշը¦, որը դիտելու էին եկել կոլտնտեսության դաշտերում բեզարած խրամորթիցներն ու  հոգնատանջ աշխատանքից հետո իրենց խաղաղ հանգիստն էին վայելում…

Գրում եմ Թումանյանական օրերի մասին, որոնք մեկնարկել և տարվա ընթացքում նշվելու են  հայաբնակ բոլոր վայրերում և մտովի զրուցում ամենայն հայոց բանաստեղծի, հանճարեղ մարդու, մեծ հումանիստի հետ և հպարտանում ազգիս հանճարներով£

Անահիտ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ