Յուրաքանչյուր հայ իր գերագույն պարտքն է համարում լինել հայրենիքին անմնացորդ նվիրված, պաշտպանել ու պահպանել նրա անառիկությունն ու անվտանգությունը: Հայրենասիրությունն ու պատվախնդրությունը հայի մեջ են ի սկզբանե` դարերի խորքից: Սերնդեսերունդ են փոխանցվել հայի ազնվագույն այդ արժանիքները: Մատաղ սերունդը նույն ոգով ու նվիրվածությամբ է շարունակում իրենց ապուպապերի գործը: Դեկտեմբերի 9-ին Ասկերանի շրջանի զինկոմիսարիատի բակը մարդաշատ էր: Աշնան առաջին զորակոչն էր, 13 նորակոչիկներ պատրաստ են ծառայելու
Որովհետև մահը վեր ելավ մեր պատուհանները, մտավ մեր պալատները, որ բնաջինջ անի երեխային փողոցից, երիտասարդներին՝ հրապարակներից։
Երեմիա 9։21
Օրեցօր հզորացող Արցախի հանրապետությունը, կայացած պաշտպանության բանակը, բազմապիսի բարեփոխումներն ուրախություն ու հպարտություն են բոլորիս համար։ Եվ այսօր առավել ևս բոլորս մեր գործով ու գործելակերպով պետք է աջակցենք մեր հանրապետության էլ ավելի բարգավաճմանն ու հզորացմանը։ Հզոր պետության հենասյունն ամուր և առողջ ընտանիքն է։ Նման ընտանիքներում ծնված ու մեծացած երեխաներով է պայմանավորված առողջ հասարակության ձևավորումն ու մեր երազած պետության կայացումը։ Մտահոգված լինելով մեր երեխաների ու նաև մեր պետության ապագայով
Այսօր մեր երկրի հասարակական կյանքում տեղ են գտել մի շարք խորթ երևույթներ, որոնք մտահոգության տեղիք են տալիս ժողովրդի մեջ և հարիր չեն մեր ազգին: Հայ ազգը դարեր ի վեր իր պատմության մեջ ունեցել է հոգևոր և մշակութային անգնահատելի արժեքներ և ապրել է, սոսկ, Հայ Առաքելական եկեղեցու բարի ավանդույթներով: Սակայն խորհրդային կարգերի հետ աստիճանաբար սկսվեցին արժեզրկվել արմատավորված այդ արժեքները: Քարկոծելով և ոտնահարելով մարդկային արժեքները` սկսվեց համատարած հակաարշավ Հայ Առաքելական եկեղեցու դեմ, որի արդյունքում փակվեցին վանքերի և եկեղեցիների դռները: Այդ ամենին զոհ գնացած հայության կյանքում ներմուծվեցին նոր սովորույթներ
Հայրենիքներն ապրում են հայրենասիրությամբ, ընկնում են` նրա պակասի պատճառով: Գ.Նժդեհ Արցախյան ազգային-ազատագրական պատերազմից հետո հազվադեպ է լինում, երբ գյուղական ակումբների պատերը §նեղվում են¦ հանդիսատեսների առատությունից: Եվ, ահա, Խնապատի մշակույթի տունը այդ օրը` նոյեմբերի 21-ին, դժգոհելու խնդիր չունեցավ, որովհետև բոլորը գիտեին` եկել էին պատկառելու Արցախյան հերոսամարտի նվիրյալներից մեկի` §Մարտական խաչ¦ առաջին աստիճանի շքանշանի ասպետ Սանասար Ծատրյանի
Ուսուցչի աշխատանքն անհամեմատ դժվար է. ահա թե ինչու քչերին է հաջողվում այն տանել այնպես, ինչպես որ պահանջվում է իրականում: Նվարդ Ալեքսանդրի Բաղրյան. Երեսուներեք տարի է, ինչ մեծ խանդավառությամբ ու նվիրվածությամբ, հոգու հրեղեն խոսքով հայոց լեզու և հայ գրականություն է դասավանդում հինավուրց իր գյուղի` Ավետարանոցի միջնակարգ դպրոցում` միշտ մնալով իր սաների համար որպես §մշտաբորբոք փարոս¦: Ունկնդիրները միշտ զարմանում ու հիանում են, որ մեր դարավոր, առույգ ու ասպետական լեզվի, մեր բազմադարյան հարուստ գրականության, բանահյուսության, անշուշտ, նաև հայ ժողովրդի
§Ուզում ես գուշակել մի ժողովրդի ապագա` նայիր նրա երիտասարդությանը¦ Գ. Նժդեհ Նժդեհական այս պատգամին հավատարիմ, դեկտեմբերի 2-ին Ասկերանի Է. Բարսեղյանի անվան միջնակարգ դպրոցի 8-րդ և 9-րդ դասարանի աշակերտները պատմության ուսուցչի հետ կազմակերպեցին հուշ-երեկո՝ նվիրված մեծ հայրենասեր, քաղաքական ու հասարակական գործիչ, փիլիսոփա Գարեգին Տեր- Հարությունյանի կյանքին ու գործունեությանը: Միջոցառումը բացվեց Նժդեհի խոհափիլիսոփայական մտքերով, որոնք աշակերտներն արտասանեցին հպարտությամբ ու ոգևորությամբ, որ այսօր խաղաղ երկնքի տակ են հնչեցվում նժդեհական
Այստե'ղ են ապրել մեր նախնիները, Այստե'ղ են ապրելու մեր հետնորդները: Նախիջևանիկ,Վարդաձոր և Սառնաղբյուր գյուղերն արցախյան այն հերոս գյուղերից են, որոնք կարողացել են դիմակայել թշնամուն և որոնց խիզախ բնակիչները գյուղը լքելու մասին չէին էլ մտածել բնավ: Արցախյան շարժման և պատերազմական գործողությունների ողջ ընթացքում տեղի բնակչությունը ցույց տվեց, թե ինչ անձնազոհությունների է ընդունակ և ինչպիսի մարտական ոգի
Կան անհատներ, որոնց ի վերուստ ուղենշված է ինքնատիպ և դժվար ճանապարհ, սակայն նրանք չվարանելով ու աներկյուղ են անցնում կյանքի իրենց համար նախանշված արահետով, քանզի բարությունը, իմաստնությունը, հաստատակամությունը և սկզբունքայնությունն են նրանց ուղեկիցները: Ճանաչելով այդպիսի մարդկանց ու զգալով նրանց սրտի ընդարձակությունը` ինքնին գնահատանքի զգացումով ենք լցվում: Բարեբախտաբար, մեր շրջապատում կան այնպիսի մարդիկ, որոնք մեծ տեղ են տալիս բարի գործի կատարմանը: Ամեն անգամ որևէ բարերարի անդրադառնալիս, ինքս ինձ հարց եմ տալիս` որն է բարեգործություն երևույթի
Ով չունի պատմություն, նա չունի անցյալ, ով չունի հիշողություն, նա չունի ո՛չ անցյալ, և՛ ոչ էլ պատմություն։ Մարդուն, ժողովրդին բնաջնջելու, վերացնելու ամենակարճ ուղին նրան հիշողությունից զրկելն է... Սակայն ես պատմությունից գիտեմ, որ հայը միշտ ամուր կառչած է եղել իր արմատներից, անցյալից ու պատմությունից, հիշողություններում մշտարթուն է պահել իր նվիրյալ զավակներին, որոնց սխրանքներով արժանի հետնորդներ են դաստիարակվել։ Դրա վառ ապացույցն իմ երբեմնի սահմանամերձ, այժմ՝ իր ունեցվածքի լիիրավ տեր Խրամորթ
Համոզված եմ, որ յուրաքանչյուր տատիկի համար չկա ավելի մեծ բերկրանք, քան տեսնել իր թոռնիկին անհոգ և ուրախ խաղալիս: Երբ նայում ես, թե ինչպես է քո փոքրիկն անմեղ չարաճճիություններ անում, լիաթոք ծիծաղում ու քեզ էլ հետը տանում հեքիաթային այդ աշխարհը, միանգամայն խանդաղատանքով է լցվում սիրտդ: Հասկանում ես, որ արժե ապրել, չնայած այնքա՜ն ցավեր ու բազմաթիվ հոգսեր ունես: Չէ որ այդ փոքրիկը քո աչքերին է նայում ու այնտեղից ժպիտ
Հովսեփավանն Ասկերանի շրջանի նորակառույց գյուղերից է, որի երախտավոր զավակ Յուրի Ջհանգիրյանը Նորագյուղի, Աստղաշենի հարևանությամբ օրեցօր իր տարածքներն ընդլայնող ադրբեջանական Խոջալու գյուղի դեմն առնելու համար ձեռնամուխ եղավ այդ տարածքում հայկական բնակավայր կառուցելուն։ Ծառացած բազմաթիվ խոչընդոտներն արգելք չհանդիսացան մտածածը կյանքի կոչելու համար։ Արցախյան շարժմանը հաջորդեց պարտադրված պատերազմ, որի հաղթանակի բերկարանքը զգացինք շատերս։ Յուրի Ջհանգիրյանն Արցախյան ազատամարտի հազարավոր նահատակների նման ավելի սրբացրեց հայրենի հողը։ Ադրբեջանցի օմոնականներն զգալով նրա §վտանգավորության աստիճանը¦ բանտարկեցին նրան ու տեղափոխեցին Բաքու, որտեղ էլ անմարդկային դաժան կտտանքների ենթարկելով սպանեցին։
Նոյեմբերի 2-ին Ասկերանի շրջանի Հովսեփավան գյուղում տեղի ունեցավ Յուրի Ջհանգիրյանի անունը կրող նորակառույց
Յուրաքանչյուր հայ իր գերագույն պարտքն է համարում լինել հայրենիքին անմնացորդ նվիրված, պաշտպանել ու պահպանել նրա անառիկությունն ու անվտանգությունը: 
Որովհետև մահը վեր ելավ մեր պատուհանները, մտավ մեր պալատները, որ բնաջինջ անի երեխային փողոցից, երիտասարդներին՝ հրապարակներից։ 
Այսօր մեր երկրի հասարակական կյանքում տեղ են գտել մի շարք խորթ երևույթներ, որոնք մտահոգության տեղիք են տալիս ժողովրդի մեջ և հարիր չեն մեր ազգին: Հայ ազգը դարեր ի վեր իր պատմության մեջ ունեցել է հոգևոր և մշակութային անգնահատելի արժեքներ և ապրել է, սոսկ, Հայ Առաքելական եկեղեցու բարի ավանդույթներով: Սակայն խորհրդային կարգերի հետ աստիճանաբար սկսվեցին արժեզրկվել արմատավորված այդ արժեքները: Քարկոծելով և ոտնահարելով մարդկային արժեքները` սկսվեց համատարած հակաարշավ Հայ Առաքելական եկեղեցու դեմ, որի արդյունքում փակվեցին վանքերի և եկեղեցիների դռները: Այդ ամենին զոհ գնացած հայության կյանքում ներմուծվեցին նոր սովորույթներ 
Հայրենիքներն ապրում են հայրենասիրությամբ, ընկնում են` նրա պակասի պատճառով:
Ուսուցչի աշխատանքն անհամեմատ դժվար է. ահա թե ինչու քչերին է հաջողվում այն տանել այնպես, ինչպես որ պահանջվում է իրականում: 
§Ուզում ես գուշակել մի ժողովրդի ապագա` նայիր նրա երիտասարդությանը¦
Այստե'ղ են ապրել մեր նախնիները,
Կան անհատներ, որոնց ի վերուստ ուղենշված է ինքնատիպ և դժվար ճանապարհ, սակայն նրանք չվարանելով ու աներկյուղ են անցնում կյանքի իրենց համար նախանշված արահետով, քանզի բարությունը, իմաստնությունը, հաստատակամությունը և սկզբունքայնությունն են նրանց ուղեկիցները: Ճանաչելով այդպիսի մարդկանց ու զգալով նրանց սրտի ընդարձակությունը` ինքնին գնահատանքի զգացումով ենք լցվում: Բարեբախտաբար, մեր շրջապատում կան այնպիսի մարդիկ, որոնք մեծ տեղ են տալիս բարի գործի կատարմանը: Ամեն անգամ որևէ բարերարի անդրադառնալիս, ինքս ինձ հարց եմ տալիս` որն է բարեգործություն երևույթի
Ով չունի պատմություն, նա չունի անցյալ, ով չունի հիշողություն, նա չունի ո՛չ անցյալ, և՛ ոչ էլ պատմություն։ Մարդուն, ժողովրդին բնաջնջելու, վերացնելու ամենակարճ ուղին նրան հիշողությունից զրկելն է... Սակայն ես պատմությունից գիտեմ, որ հայը միշտ ամուր կառչած է եղել իր արմատներից, անցյալից ու պատմությունից, հիշողություններում մշտարթուն է պահել իր նվիրյալ զավակներին, որոնց սխրանքներով արժանի հետնորդներ են դաստիարակվել։ Դրա վառ ապացույցն իմ երբեմնի սահմանամերձ, այժմ՝ իր ունեցվածքի լիիրավ տեր Խրամորթ 
Հավաքվել ենք մենք կրկին, Մեր դահլիճում լուսառատ, Գովքդ ենք անում երգերով, 
Համոզված եմ, որ յուրաքանչյուր տատիկի համար չկա ավելի մեծ բերկրանք, քան տեսնել իր թոռնիկին անհոգ և ուրախ խաղալիս: Երբ նայում ես, թե ինչպես է քո փոքրիկն անմեղ չարաճճիություններ անում, լիաթոք ծիծաղում ու քեզ էլ հետը տանում հեքիաթային այդ աշխարհը, միանգամայն խանդաղատանքով է լցվում սիրտդ: Հասկանում ես, որ արժե ապրել, չնայած այնքա՜ն ցավեր ու բազմաթիվ հոգսեր ունես: Չէ որ այդ փոքրիկը քո աչքերին է նայում ու այնտեղից ժպիտ 
Հովսեփավանն Ասկերանի շրջանի նորակառույց գյուղերից է, որի երախտավոր զավակ Յուրի Ջհանգիրյանը Նորագյուղի, Աստղաշենի հարևանությամբ օրեցօր իր տարածքներն ընդլայնող ադրբեջանական Խոջալու գյուղի դեմն առնելու համար ձեռնամուխ եղավ այդ տարածքում հայկական բնակավայր կառուցելուն։ Ծառացած բազմաթիվ խոչընդոտներն արգելք չհանդիսացան մտածածը կյանքի կոչելու համար։ Արցախյան շարժմանը հաջորդեց պարտադրված պատերազմ, որի հաղթանակի բերկարանքը զգացինք շատերս։ Յուրի Ջհանգիրյանն Արցախյան ազատամարտի հազարավոր նահատակների նման ավելի սրբացրեց հայրենի հողը։ Ադրբեջանցի օմոնականներն զգալով նրա §վտանգավորության աստիճանը¦ բանտարկեցին նրան ու տեղափոխեցին Բաքու, որտեղ էլ անմարդկային դաժան կտտանքների ենթարկելով սպանեցին։